Lithium-ion-accu’s recyclen

Lithium-ion-accu’s bevatten grondstoffen die niet alleen kostbaar zijn, maar ook potentieel schadelijk voor het milieu. Daarom is het correct inleveren van de accu en het recyclen van de onderdelen van bijzonder belang. In dit artikel kunt u lezen hoe u te werk moet gaan en waar u op moet letten.

Waarom zijn er strenge regels voor het recyclen van lithium-ion-accu’s?

U mag li-ion-accu’s nooit bij het huishoudelijk afval doen. Een van de belangrijkste redenen hiervoor is de veiligheid: hoewel de accu’s door het lithium een hoge energiedichtheid hebben, is dit materiaal ook zeer reactief ­­– vooral bij contact met water of een hoge omgevingstemperatuur. Wanneer een beschadigde accu in contact komt met water, bestaat er acuut brandgevaar.

Als er water binnendringt in een lithium-ion-accu, of als er een zogenaamde thermal runaway optreedt door oververhitting, ontstaat er een lithiumbrand met sterke rookontwikkeling, die niet geblust kan worden. Bovendien kunnen zeer giftige gassen vrijkomen, die een gevaar voor mens, dier en milieu vormen. Daarom moet zowel bij het recyclen als de opslag van lithium-ion-accu’s rekening worden gehouden met de veiligheidsvoorschriften.

Welke instantie gaat over het inzamelen en recyclen van lithium-ion-accu’s?

Lithium-ion-accu’s kunnen worden ingeleverd bij de speciaalzaken waar u ze heeft gekocht (eventueel als onderdeel van een apparaat), bij recyclingcentra of bij de inzamelpunten van de fabrikanten zelf.

Als algemene regel geldt dat fabrikanten van accu’s en batterijen wettelijk verplicht zijn, afgedankte accu’s terug te nemen en ze volgens de voorschriften te verwijderen en te recyclen. Deze zogenaamde producentenverantwoordelijkheid wordt geregeld in de Regeling beheer batterijen en accu’s, §3, artikel 5.5.

Voor draagbare accu’s en batterijen moet er een inzamelpunt moet zijn dat in voldoende mate toegankelijk is voor de gebruiker. De producent kan dit ook uitbesteden aan afvalverwerkingsbedrijven. In Nederland helpt Stichting Batterijen (STIBAT) producenten en distributeurs met informatieverschaffing, zodat ze aan de wettelijke voorschriften kunnen voldoen. STIBAT ondersteunt bij het recyclen, hergebruik, inzamelen, opknappen en onderhoud van accu’s, waaronder lithium-ion-accu’s.

Voor bedrijven kan het voordelig zijn om rechtstreeks een overeenkomst te sluiten met producenten of hun inzamelpartners voor het verwerken van afgedankte accu’s, vooral als ze regelmatig moeten worden vervangen. Dit kan veel geld en tijd besparen.

Let op: als lithium-ion-accu’s beschadigd zijn, mogen ze nooit als pakket worden verstuurd. Dit geldt voor accu’s die zichtbaar opgezwollen zijn, waar batterijvloeistof uit lekt, of waar warmte uit ontsnapt.

Lithium-ion-accu’s van verschillende formaten wegbrengen

Losse lithium-ion-accu’s tot 500 gram

Accu’s voor smartphones en andere kleine elektronische apparaten die met de hand worden vastgehouden zijn volgens de Nederlandse wetgeving ‘draagbare accu’s en batterijen’. Een li-ion-accu van een gemiddelde smartphone weegt 100 tot 120 gram. Voordat u deze kleine accu’s wegbrengt, moet u de batterijpolen afplakken om kortsluiting te voorkomen. Doe de accu’s vervolgens in een plastic zak en breng ze terug naar het verkooppunt of de fabrikant om ze te laten recyclen. U kunt ook de recyclingbakken gebruiken bij de desbetreffende inzamelpunten.

Ingebouwde accu’s tot 500 gram

Lithium-ion-accu’s die minder dan 500 gram wegen zijn ook vaak in apparaten geïntegreerd. De consument is in dat geval niet verplicht om de accu zelf te verwijderen. Defecte mobiele apparatuur met een permanent ingebouwde accu kan opgestuurd of rechtstreeks overhandigd worden aan de producent of de distributeur, die verplicht is om de accu volgens de voorschriften te recyclen.

Industriële lithium-ion-accu’s van meer dan 500 gram

Industriële lithium-ion-accu’s zijn varianten die worden gebruikt in elektrische voertuigen en machines voor industrieel gebruik, zoals hefvoertuigen, elektrische fietsen en opslagmodules voor zonnepanelen. Als u ze wilt recyclen, moeten ze in een aparte container voor gevaarlijke goederen worden gedaan en worden voorzien van een opschrift. Bovendien moet er een goedkeuring voor gevaarlijke goederen bijgevoegd worden, inclusief waarschuwingsetiket en het UN-verpakkingskenmerk. De lithium-ion-accu’s van dit formaat worden beschouwd als gevaarlijke goederen, daarom gelden deze extra veiligheidsvoorschriften zowel voor het recyclen als het vervoeren van de lithium-ion-accu’s.

Lithium-ion-accu’s recyclen – een lastige taak

Een belangrijk argument voor het correct inleveren van lithium-ion-accu’s is dat ze gerecycled kunnen worden, waardoor waardevolle grondstoffen opnieuw kunnen worden gebruikt. De terugwinning vormt echter nog steeds een technologische uitdaging. Daar zijn verschillende redenen voor:

• In de accu’s zitten veel verschillende chemicaliën, die moeilijk van elkaar kunnen worden gescheiden.
• Afhankelijk van de producent, het apparaat en het model, kunnen de werking en de opbouw van de accu’s variëren.

Hierdoor zijn uniforme, geautomatiseerde recyclingmethodes niet of nauwelijks mogelijk, en wordt het demonteren van de accu’s veelal met de hand gedaan.

Het recyclen van de verschillende componenten

Elke cel van een lithium-ion-accu bestaat uit vier componenten, waarvoor verschillende materialen worden gebruikt:

De meeste waardevolle metalen komen voor in de elektroden van de li-ion-cellen. Het terugwinnen van deze grondstoffen is mogelijk, maar niet gemakkelijk. Enerzijds omdat ze niet in pure vorm in de accu aanwezig zijn, maar in chemische verbindingen. Anderzijds omdat ze in erg kleine onderdelen zitten. Het recyclen van deze materialen is dan ook gecompliceerd en duur. Niettemin is de recycling van lithium-ion-accu’s belangrijk voor de bescherming van het milieu en het behoud van hulpbronnen.

Dit alles geldt gelukkig niet voor de andere onderdelen van de accu’s, zoals de behuizingen van staal en plastic en de koperen kabels: die kunnen zonder al te veel moeite worden gerecycled.

Veelgestelde vragen over het recyclen van lithium-ion-accu’s

Bron afbeelding:
© gettyimages.de – coffeekai